Transparant cameratoezicht
Camera’s spelen een cruciale rol in crowd management en druktemetingen. Maar er bestaat een groeiende bezorgdheid over de impact ervan op de privacy van inwoners en bezoekers van de stad.
Om aan deze zorgen tegemoet te komen, onderzoekt Amsterdam met partners hoe de perceptie over camera’s verandert wanneer mensen duidelijk kunnen zien of een camera aan of uit staat, of wanneer ze de camera zelf kunnen uitzetten, vergelijkbaar met een webcam.
Afschermkap
Via pilots onderzoekt de gemeente het effect van shutters: afschermkappen die over camera’s worden geplaatst. Daarmee kunnen die camera’s op bepaalde momenten worden uitgeschakeld om onnodige monitoring te voorkomen. Het doel is om camera’s te ontwerpen die rekening houden met waarden als privacy, autonomie en transparantie in de openbare ruimte. Door deze tests op een gecontroleerde, zorgvuldige en beheersbare manier uit te voeren, wil de gemeente de stadsgenoten en bezoekers zo min mogelijk hinder laten ondervinden.
Bedieningsmethoden testen
Op het Marineterrein werd getest met drie verschillende camera’s. Eén camera werkte volgens een vast tijdschema. Bij een tweede camera hadden voorbijgangers de mogelijkheid om deze gedurende 15 minuten uit te schakelen. De derde camera moest wekelijks handmatig worden opgewonden door een medewerker van het Marineterrein, om het risico te verminderen van ongebreideld cameratoezicht zonder periodieke evaluatie.
Het experiment benadrukt het principe van ‘dataminimalisatie’. De gemeente streeft ernaar om niet onnodig te monitoren in de openbare ruimte. Daarom staan camera’s van het Shuttercam-project voornamelijk aan tijdens piekuren, wanneer er daadwerkelijk behoefte is aan metingen.
Het ultieme doel is om camera’s zo te ontwerpen dat ze alleen het vereiste soort of de vereiste hoeveelheid data verzamelen die de stad nodig heeft om haar taken uit te voeren’ – Thijs Turèl, Co-initiator Responsible, Sensing Lab
Piekuren
Veel camera’s in de stad staan slechts een deel van de tijd aan. Bijvoorbeeld alleen op drukke momenten of wanneer er een melding is gemaakt over een incident op een locatie. Maar óf de camera aanstaat is aan de buitenkant niet te zien.
Het Fieldlab bij de Johan Cruijff ArenA is een testgebied voor oplossingen op het gebied van onder andere mobiliteit en veiligheid. In dit gebied komen veel bezoekersstromen samen: voor woon-werkverkeer, boodschappen en grote evenementen. Hier testte de gemeente een camera met een op afstand bestuurbare shutter, waaraan voorbijgangers kunnen zien wanneer de camera filmt en wanneer niet. De pilot leverde overwegend positieve reacties op – maar ook verbeterpunten en technische aandachtspunten.
Meer informatie over de test en de resultaten
Samenwerking en verdere stappen
Het Shuttercam-project is een initiatief van het Responsible Sensing Lab: een samenwerking tussen AMS Institute en de gemeente Amsterdam. De resultaten worden gebruikt om nieuwe manieren van cameratoezicht te ontwerpen, waarbij technologie en privacy met elkaar in evenwicht zijn en beter afgestemd op behoeften en waarden van (de inwoners van) Amsterdam.
Dataminimalisatie
Organisaties dienen bij het verwerken van persoonsgegevens enkel de strikt noodzakelijke informatie te verzamelen, passend bij het beoogde doel. Dit is verankerd als één van de kernbeginselen in artikel 5 van de AVG. Het naleven hiervan is niet optioneel; organisaties moeten hun conformiteit aantonen. Door het minimaliseren van dataverzameling reduceert men de risico’s op misbruik en schendingen van privacy.